XVI w.

Wtorek, 10.09.2019 Paweł Lipiec

Równo 500 lat temu niewiele zapowiadało, że Księstwo Mazowieckie stanie się częścią Polski. Wprawdzie był to obszar lenny polskiego króla, jednak bezpośrednia władza należała tu do piastowskich książąt. W 1519 roku na tronie warszawskim zasiadał 19-letni książę Stanisław, a w rezerwie był młodszy od dwa lata Janusz. Mimo to nie minęło siedem wiosen, jak po Piastach mazowieckich i ich państwie pozostało jedynie wspomnienie.

Wtorek, 04.09.2018 Tomasz Boruta

Jak Szkoci emigrowali do Rzeczpospolitej

Niezrównany Henryk Sienkiewicz na kartach „Trylogii” wyraźnie zaznaczył obecność w I Rzeczpospolitej społeczności szkockiej. Szkotem jest obrońca Kamieńca Podolskiego Hassling-Kettling. Szkoci służą też na dworze księcia Janusza Radziwiłła. Może zastanawiać, jak tak zdawałoby się odległa nacja pojawiła się na ziemiach polsko-litewskich.

Środa, 29.08.2018 Kamil Byk

Korsarze polskich królów

Pomimo że przez większość swoich dziejów Polska miała dostęp do morza, to jakby ciągle była do tego morza zwrócona plecami. Szlachta nie garnęła się do morskiej służby i szczędzono pieniędzy na budowę floty z prawdziwego zdarzenia. Monarchowie musieli w takim wypadku ratować się czymś w rodzaju partnerstwa publiczno-prywatnego.

Wtorek, 10.07.2018 Piotr Antoniewski

Niedoszła ucieczka z Polski Zygmunta III Wazy

Wybór Zygmunta Wazy na tron polski wiązał się z nadzieją szlachty na odnowienie, przynajmniej po kądzieli, dynastii Jagiellonów. Pierwsze wrażenie, jakie zrobił szwedzki królewicz nie było jednak najlepsze. Szybko się też okazało, że może się powtórzyć historia ucieczki Henryka Walezego.

Czwartek, 24.05.2018 Paweł Lipiec

Polskie wydało go plemię? Polskość Mikołaja Kopernika

O to, czy twórca teorii heliocentrycznej był Polakiem czy Niemcem kłócono się już w XIX wieku. Wtedy też powstała słynna rymowanka: „wstrzymał słońce ruszył Ziemię, polskie wydało go plemię”. Jednak polskość Mikołaja Kopernika bynajmniej nie opierała się na „plemienności”.

Poniedziałek, 23.04.2018 Antoni Bzowski

Czy sumy neapolitańskie uda się jeszcze odzyskać?

Pod pojęciem sum neapolitańskich rozumie się ogromne pieniądze nie do wyegzekwowania. A może jednak pożyczkę, którą niegdyś królowa Bona udzieliła królowi Hiszpanii Filipowi II Habsburgowi można jeszcze odzyskać?

Czwartek, 25.01.2018 Paweł Lipiec

Czy żarty Stańczyka naprawdę były śmieszne?

Postać błazna w polskiej historii ma znaczenie szczególne. Widzimy w nim nie tylko wesołego trefnisia, ale też filozofa i królewskiego doradcę zatroskanego o los kraju. Taką wizję utrwalił nam przede wszystkim Jan Matejko, który umieszczał na swoich obrazach błazna ostatnich Jagiellonów, Stańczyka. Ale czy ten najsłynniejszy polski trefniś jako zabawiacz dobrze wywiązywał się ze swej roli? Warto ocenić samemu.

Środa, 06.12.2017 Antoni Bzowski

Wołoska wyprawa hetmana Zamoyskiego

Zasiadający na tronie hospodarstwa wołoskiego Michał Waleczny w latach 1593-1600 przejął władzę również nad Mołdawią i Siedmiogrodem. Pozostał już tylko krok do powołania wspólnego państwa, które w znacznej mierze odpowiadałoby terytorium obecnej Rumunii. Działania ambitnego władcy były jednak nie w smak potężnej Rzeczpospolitej.