Gdy pod koniec lat 30. ubiegłego stulecia zaostrzyły się stosunki między Polską a Niemcami i wojnę było czuć w powietrzu wielu „ekspertów” snuło plany, jak po zwycięstwie podzielić terytorium hitlerowskiego przeciwnika. Najłatwiej swoje roszczenia było oprzeć na historycznych podstawach. „Odwieczne piastowskie ziemie” nie były zatem wymysłem komunistów. Sanacyjni specjaliści szli nawet dalej i dogrzebali się do epizodu polskiego władztwa nad Berlinem.

Być może ze względu na swoje krótkie panowanie, Przemysł II należy do najbardziej nieznanych polskich królów. Tymczasem jego życie kryje sporo zagadek. Nie wiadomo, czy zabił on własną żonę; kto jego zamordował i czy ten król Polski nie był li tylko marionetką w rękach innego człowieka.

Bezprym lub Bezprzem, pierworodny syn Bolesława Chrobrego z nieznaną z imienia księżniczką węgierską – być może Judytą lub Karoldą – nie zapisał się dobrze w dziejach Polski. Historycy stawiają go w roli uzurpatora; nie biorąc pod uwagę tego, że jako najstarszy syn króla miał prawo sięgnąć po tron. Tymczasem Chrobry wyznaczył następcą jego młodszego, przyrodniego brata – Mieszka II Lamberta.

Latem 1109 roku na obecnie już wrocławskim Psim Polu miało dojść do wielkiego zwycięstwa Bolesława Krzywoustego nad Niemcami. Przez wieki batalia ta była zaliczana do największych triumfów polskiego oręża. Dziś jednak wielu podaje w wątpliwość, że do takiego starcia w ogóle doszło.

Okres wojen husyckich to raczej nie najszczęśliwszy czas w dziejach Czech. Mordy, gwałty, rabunki były na porządku dziennym, ale w XIX wieku w powszechnej świadomości obraz ten zaczął się zmieniać. Husyci zaczęli być idealizowani i stali się podstawą czeskiego odrodzenia narodowego.

9 kwietnia 1241 roku na polach pod Legnicą zginął kwiat rycerstwa polskiego i europejskiego z Henrykiem Pobożnym na czele. Odcięta przez zwycięskich Mongołów głowa księcia zatknięta na włóczni okrążała później legnicki gród. Wydaje się, że najlepiej skomentują to słowa ze słynnej prasowej okładki: wstyd, żenada, kompromitacja, hańba, frajerstwo. A jednak! Do dziś niektórzy powtarzają tezę, że bitwa pod Legnicą, mimo wszystko przyniosła nie tylko Polsce, ale i Europie spore korzyści.

Chorobą, która zebrała największe żniwo śmierci w dziejach ludzkości, jest dżuma. Jej nasilenie przypada na wiek XIV, ale najprawdopodobniej dżuma była przyczyną epidemii, która wybuchła w Konstantynopolu w 530 roku i trwała tam, z różnym nasileniem, do roku 580, pochłaniając – bywało – do tysiąca osób dziennie (!). Nosi nazwę „zarazy Justyniańskiej”. Ten początek dżumy utrwali jej obecność w Europie na tysiąc lat, bowiem koniec epidemii dżumy datuje się na rok 1665, kiedy to po raz ostatni zjawiła się w Londynie. Zatem przez tyle stuleci ludność Europy była nękana przez chorobę o nieznanym źródle i żyła w ustawicznym strachu przed jej pojawieniem się w każdej chwili.

Jeśli zrobić sondaż, którą bitwę Polacy uważają za najważniejszą w historii, to zapewne bitwa pod Grunwaldem mogłaby się znaleźć gdzieś na szczycie tej listy. Problematyczne byłoby jednak odpowiedzenie na pytanie: dlaczego jest to bitwa tak ważna?