17 czerwca br. premierzy Macedonii i Grecji, Zoran Zaev i Alexis Tsipras, podpisali porozumienie dotyczące nazwy tego pierwszego państwa. Wielu ma nadzieję, że w ten sposób zakończy się wieloletni spór, w który miesza się polityka z historią. Czy tak będzie? Wątpię.

Historia zna wiele przypadków, w których przyszłość państw i całych kontynentów w wyniku zbiegu ludzkich czynów i innych okoliczności staje się ściśle związana z losem jednego człowieka i decyzjami, jakie podejmuje. Zwykle byli to monarchowie, politycy, dyplomaci, papieże, kardynałowie i szare eminencje, jak również generałowie, admirałowie i inni ważni dowódcy. Większość takich wydarzeń miała miejsce na polu bitwy lub na dworach i salonach władzy. Część z tych osób z własnej ambicji liczyła, że ich życie wywrze fundamentalny wpływ na machinę dziejów. Wiele z tych osób zupełnie o tym nie myślało, a może nawet nie miało pojęcia, że ich decyzje doczekają się wiekopomnych konsekwencji. Jednym z najważniejszych w polskiej historii takich przykładów jest żywot Jego Wysokości Władysława III Warneńczyka.

W wersetach Pisma Świętego odnajdujemy fragmenty odwołujące się do Jana Chrzciciela, wspominające o „głosie wołającego na pustyni”. W Polsce jednak to powiedzenie funkcjonuje również w wersji „głosu wołającego na puszczy”. Pozornie różnica jest spora (między puszczą a pustynią), ale pozory mylą.

Wydaje się, że Polacy bardzo lubią historie o rodakach tudzież osobach, które przynajmniej wywodziły się z obecnych ziem polskich i gdzieś w świecie zrobiły olbrzymią karierę. W przypadku naszego bohatera – Eryka Pomorskiego – owa kariera była bardziej wynikiem uśmiechu losu niż rezultatem jego osobistych zasług. Eryk raczej ten dar zmarnotrawił, ale nawet jeśli uznamy, że zepsuł wszystko, co mu niebiosa zesłały, to trzeba przyznać, że miał rozmach.

„Jak wielkie znaczenie dla naszego Zagłębia będzie miało połączenie ze Śląskiem nie potrzebujemy tego udowodnić, wszyscy bowiem tę potrzebę odczuwaliśmy, już od chwili gdy znikły dzielące nas granice. Z chwilą zrealizowania tego projektu Zagłębie Dąbrowskie wejdzie w całkowicie nową fazę swego rozwoju, który niezawodnie przyczyni się do szybszego rozkwitu gospodarczego naszego zakątka i poprawy bytu szerokich mas pracowników” (Expres Zagłębia, 1929 rok).

Włodzimierz Krzyżanowski, potomek starej rodziny szlacheckiej z wielkopolskiego Rożnowa, a prywatnie kuzyn Fryderyka Chopina, został jednym z bohaterów amerykańskiej wojny secesyjnej. W amerykańskich podręcznikach historii wymieniany jest dziś w jednym szeregu z Tadeuszem Kościuszką i Kazimierzem Pułaskim.

Dzieje Polski i Finlandii w XIX stuleciu noszą w sobie nieco podobieństw i wiele różnic. Świadczy o tym zestawienie dwóch postaci kojarzonych z niepodległością obu krajów i jej obroną przed nowym wcieleniem rosyjskiego imperializmu: Józefa Piłsudskiego i Carla Gustafa Mannerheima. Cóż jednak poza tym – i jeszcze rokiem urodzenia (1867) – może łączyć lojalnego poddanego Mikołaja II z zawodowym rewolucjonistą?

Kazimierz Górski jest nie tylko, jak do tej pory, najwybitniejszym selekcjonerem polskiej kadry w piłce nożnej, ale również autorem niezliczonych powiedzonek piłkarskich, które przeszły do legendy i do języka potocznego.