Był 27 listopada 1620 roku. O godzinie dziewiątej rano z więzienia na Zamku Królewskim w Warszawie wyprowadzono skazańca i umieszczono go na specjalnej platformie katowskiego wozu. Co jakiś czas wóz zatrzymywał się w wyznaczonych miejscach, a kat rozżarzonymi szczypcami odrywał drobne fragmenty skóry złoczyńcy. Starał się przy tym by jego ofiara za szybko nie skonała. Wóz wtoczył się na placyk Piekiełko (albo rynek Nowego Miasta, przekazy nie są jasne) w Warszawie, gdzie czekał już zaciekawiony tłum. Skazańcowi włożono do prawej dłoni narzędzie zbrodni – czekan, po czym wepchnięto ją do ognia. Poparzoną kończynę odcięto. Następnie pozbawiono go drugiej ręki i zmaltretowanego przywiązano do czterech koni, ustawionych w czterech różnych kierunkach, tak by rozerwać ciało zbrodniarza na strzępy. Po wszystkim szczątki spalono i w zależności od przekazu wystrzelono armatą bądź wyrzucono do Wisły.

Poparcie papieża Jana Pawła II dla akcesji Polski do Unii Europejskiej wyrażone w przypominanym dziś często haśle „Od Unii Lubelskiej do Unii Europejskiej” było ważnym głosem w debacie przedakcesyjnej. Mało kto jednak pamięta, co się tak naprawdę kryło za słowami Ojca Świętego.

„Za króla Olbrachta wyginęła szlachta” to powiedzenie, które chyba każdy przynajmniej raz w życiu słyszał. Zapewne jednak mało kto zna rodowód tych enigmatycznie sformułowanych słów. Jaka więc historia się tutaj kryje?

W październiku 1938 roku ambasador Polski we Francji Juliusz Łukasiewicz wydał broszurę pod znamienny tytułem „Polska jest mocarstwem”, w której znalazły się takie oto słowa: „Świadoma wysiłków, którym zawdzięcza swą wielkość i siłę, Polska jest mocarstwem, stanowiącym kamień węgielny dzisiejszej struktury wschodniej i środkowej Europy. Była ona i jest czynnym współtwórcą tej jedynej, sprawiedliwej i zapewniającej narodom lepszą przyszłość struktury politycznej. W konsekwencji losy współczesnej Europy zależą od polityki Polski w mniejszym stopniu niż od polityki innych mocarstw”.

Pomimo ostatecznie negatywnej oceny wystawionej przez historię, Władysława Gomułkę często postrzega się w kategoriach komunisty, ale jednocześnie patrioty. Choć potępia się go za tłumienie protestów w 1968 i 1970 roku, to docenia się jego przywództwo kontrolowanej rewolucji w 1956 roku i wysiłki w sprawie zagwarantowania Polsce praw do zachodniej granicy. Co wnikliwsi zwrócą uwagę, że potrafił zwyzywać sowieckich przywódców i chciał budować polską, a nie sowiecką wersję komunizmu. Na tym tle słowa, jakie wypowiedział w czerwcu w 1945 roku w Moskwie stawiają go w dużo mniej przyjemnym świetle.

Misja do Polski Jana Nowaka-Jeziorańskiego w lipcu 1944 roku nie miała tak spektakularnego przebiegu, jak chcieli tego filmowcy. Nie wpłynęła też w żaden sposób na decyzję o rozpoczęciu powstania warszawskiego. Była jednak tym momentem, kiedy decydenci mogli zdać sobie sprawę, co ich czeka, jeśli zdecydują się na walkę z okupantem w stolicy. „Kurier z Warszawy” doskonale to określił: „Będzie to burza w szklance wody”.

Już się chyba na stałe utarło, że 4 czerwca 1989 roku skończył się w Polsce komunizm i narodziła się III RP. I choć wybory 4 czerwca postrzegano jako istotne, to przekonanie, że to właśnie tego dnia stało się coś tak przełomowego nabrano, a może raczej zaczęto nabierać dopiero kilka miesięcy później i to za sprawą pewnej spontanicznej telewizyjnej deklaracji.

Jak w przedziwny sposób mogą się zmieniać znaczenia powiedzeń najlepiej ilustruje historia zwrotu „pisz pan na Berdyczów”. Dziś używa się go, by zaznaczyć rozmówcy, że kontakt z nami będzie niemożliwy. Można zatem „pisać na Berdyczów”, bo list/wiadomość i tak do nas nie dotrze. Władysław Kopaliński podejrzewał, że berdyczowska poczta musiała działać fatalnie, skoro tak to miasto zostało zapamiętane. A tymczasem było wręcz przeciwnie.