Premium

Środa, 18.03.2020 Jakub Wojas

Czy granica z 1772 roku była do odzyskania?

W latach 1918-1921 krążył taki dowcip: „Które państwo jest największym na świecie? Polska, bo jest państwem bez granic”. Poniekąd była to prawda. Rzeczypospolita odrodziła się początkowo na obszarze Kongresówki (nie całej zresztą) i zachodniej Galicji. Jednak formalnie rzecz biorąc jej granice obejmowały obszar I Rzeczypospolitej. Problem w tym, że trzeba było go najpierw opanować.

Środa, 11.03.2020 Jakub Wojas

Rewolucja powstania styczniowego, czyli militarne nic i społeczno-polityczny przewrót

Powstanie styczniowe bez wątpienia należy do jednych z najważniejszych polskich zrywów narodowowyzwoleńczych. Jednak jego znaczenie jest zupełnie inne niż na pierwszy rzut oka może się wydawać. Skala tego zrywu była żenująco mała, ale mimo to skutki tego wydarzenia odczuwamy do dziś.

Środa, 26.02.2020 Jakub Wojas

Czy zrabowane w trakcie potopu skarby można odzyskać?

Portret Jana Kazimierza autorstwa Daniela Schultza; popiersia Jana Kazimierza i Ludwiki Marii dłuta Giovanniego Francesco Rossiego; chorągwie wojskowe; portret królewicza Władysława Wazy z warsztatu Petera Paula Rubensa; miecz od papieża Urbana VIII dla Władysława IV; sztandary jednostek gwardyjskich Jana Kazimierza, róg myśliwski Zygmunta III Wazy, do tego rękopisy, księgi, starodruki – to i jeszcze więcej zrabowali nam Szwedzi podczas potopu. Czy istnieje jakakolwiek możliwość odzyskania tych skarbów? Po części, tak.

Sobota, 15.02.2020 Jakub Wojas

Oby każde imperium kolonialne takie było..., czyli polski kolonializm we wschodniej Europie

W ostatnim czasie coraz częściej podnoszona jest kwestia tzw. polskiego kolonializmu. I nie chodzi tu wcale o posiadłości kolonialne lenna Rzeczpospolitej – Księstwa Kurlandii i Semigalii – na Karaibach i w zachodniej Afryce czy próby zawładnięcia Madagaskarem przez Maurycego Beniowskiego lub w II RP przez Ligę Morską i Kolonialną. Nie, tu rzecz się tyczy wielowiekowej polskiej dominacji na wschodzie. Sytuacja nie jest jednak tak zero-jedynkowa jak stronom tej dyskusji mogłoby się wydawać.

Wtorek, 04.02.2020 Maciej Łuski

Czy „zdrada jałtańska” miała dla Polski jakiekolwiek znaczenie?

Słowo „Jałta” chyba dla większości Polaków kojarzy się przede wszystkim ze zdradą. To właśnie w tym czarnomorskim kurorcie nasi sojusznicy przypieczętowali powojenny los Polski jako części sowieckiej strefy wpływów. Jednak czy w ogóle wtedy istniała jakakolwiek szansa, by temu zapobiec?

Wtorek, 30.07.2019 Łukasz Marczyk

Pojawianie się i znikanie Polski na mapach, czyli dlaczego warto dobrze żyć z sąsiadami

Przyzwyczailiśmy się do myślenia, że państwo polskie ma już przeszło 1000 lat. Tymczasem w naszych dziejach były okresy znaczącej przerwy. Jak mawiał w filmie „Kamerdyner” hrabia von Krauss, Polska jest-nie ma-jest-nie ma. Pierwszy raz taki kołowrotek miał miejsce już XI stuleciu. Ponowne pojawienie się Polski na mapach było wynikiem kalkulacji geopolitycznej, która nie raz miała jeszcze o sobie dać znać.

Piątek, 19.07.2019 Antoni Bzowski

Potop szwedzki jako wojna religijna, czyli jak narodził się Polak-katolik

Według obiegowej opinii Polskę nie dotykały wojny religijne tak charakterystyczne dla krajów Europy zachodniej. Niestety, w rzeczywistości Rzeczpospolita tego zjawiska też doświadczyła. Przybyło ono do nas w formie słynnego potopu szwedzkiego, a jego jednym z najtrwalszych skutków stało się utożsamienie polskości z religią katolicką.

Czwartek, 11.07.2019 Maciej Łuski

Czy eksperyment wołyński mógł zapobiec rzezi wołyńskiej?

Od 1928 do 1938 roku województwo wołyńskie było poddane odmiennej od reszty kraju polityce narodowościowej. Przeważający w tym regionie Ukraińcy cieszyli się znacznymi przywilejami. Nawet w urzędach mówiący po ukraińsku przedstawiciel władzy zasiadał w gabinecie, gdzie wisiał portret Marszałka Piłsudskiego i atamana Petlury. I pomimo tego, to właśnie w tym miejscu, w 1943 roku przeprowadzona została ludobójcza rzeź.