25 maja 1948 r. w więzieniu na Rakowieckiej, na warszawskim Mokotowie strzałem w tył głowy został zamordowany, jak określił to brytyjski historyk Michael Foot, „jeden z najodważniejszych ludzi antyniemieckiego podziemia w okupowanej Europie”, rotmistrz Witold Pilecki. To on w 1940 r. celowo „dał się wywieźć” do obozu Auschwitz, gdzie tworzył konspirację i przekazywał stamtąd raporty na temat niemieckiej machiny zagłady. Pilecki jest chyba dziś najsłynniejszym więźniem tej niemieckiej fabryki śmierci, ale w czasach Polski Ludowej to miano przyznawano wieloletniemu premierowi Józefowi Cyrankiewiczowi. Zdaniem niektórych ten komunistyczny przywódca nie tylko nie pomógł Pileckiemu w trakcie powojennego procesu, lecz także walnie przyczynił się do śmierci rotmistrza. A wszystko po to, aby ukryć wstydliwe fakty z przeszłości.

Panowanie Henryka Walezego zazwyczaj kojarzy się z dwoma rzeczami: jego ucieczką do Francji i artykułami henrykowskim. Te drugie okazały się dużo trwalsze niż władza króla, od którego pochodziła ich nazwa. Stanowiły podstawę ustroju Rzeczpospolitej niemal aż do jej upadku. I warto może w tym kontekście się zastanowić, czy nie była to pierwsza konstytucja na świecie?

Napoleon Bonaparte twierdził, że od dwóch dobrych generałów woli jednego, który ma szczęście. A takim właśnie był Władysław Anders. Może to jego szczęście niekoniecznie objawiało się na polu bitwy, ale niewątpliwie historia obeszła się z nim dość łaskawie. Najpierw uniknął sowieckich dołów śmierci, potem mimo braku doświadczenia w dowodzeniu wielkimi jednostkami został dowódcą 2. Korpusu i bohaterem narodowym, opromienionym sławą zdobywcy Monte Cassino. Najważniejsze jednak, że gdyby nie to jego szczęście, to kilkukrotnie zostałby co najmniej zdegradowany do szeregowego i wyrzucony z wojska.

Sulejówek to nazwa urokliwego miasta pod Warszawą, jednak dzięki jednemu z jego mieszkańców „Sulejówek” to też dziś synonim politycznej emerytury, wycofania z wielkiej polityki na rzecz sielskiego życia. Taka interpretacja to zasługa oczywiście Józefa Piłsudskiego, który w latach 1923-1926 nie pełniąc żadnych wysokich urzędów państwowych żył sobie spokojnie w dworku Milusin w Sulejówku. Historia tego okresu życia Marszałka może być (i pewnie jest) inspiracją dla niejednego obecnie wyaoutowanego polityka, gdyż tak naprawdę w Sulejówku Piłsudski spędził bardziej upolityczniony urlop niż polityczną emeryturę.

Nie często się zdarza, aby przegrana bitwa niosła aż tak pozytywne skutki dla przegranego. A tak właśnie było z bitwą pod Kaniowem – jedną z bardziej zapomnianych polskich batalii I wojny światowej. Wspomina się bowiem szlak I Brygady, boje II Brygady w Karpatach, szarżę pod Rokitną i Krechowcami, bój pod Kostiuchniówką, a to właśnie pod Kaniowem zadecydował się (czy raczej przeważył się) losy Polski podczas Wielkiej Wojny.

„Polska od morza odepchnąć się nie da” – te słowa wypowiedział Józef Beck podczas swojego słynnego sejmowego przemówienia 5 maja 1939 r. Sugerować by one miały, że Niemcy chcą Polsce zabrać dostęp do morza. Tymczasem niemieckie żądania dotyczyły jedynie Wolnego Miasta Gdańska i eksterytorialnej autostrady oraz linii kolejowej. W tej ostatniej sprawie Hitler sięgnął zresztą do…polskiego pomysłu.

Tak się w dziejach składa, że na gruzach jednego imperium wyrasta zazwyczaj nowe, które go zastępuje w prymacie regionalnym, kontynentalnym czy światowym. Potęga Stanów Zjednoczonych nie tylko powstała w miejsce brytyjskich kolonii, lecz także pożywiła się i stworzyła swoje strefy wpływów w posiadłościach hiszpańskich.

Andrzej Mleczko narysował niegdyś Pana Boga przy kuli ziemskiej mówiącego do jednego z aniołów: „A Polakom zrobimy dowcip i umieścimy ich między Niemcami a Rosją”. Od wielu wieków, to nasze położenie geopolityczne uznawane jest jako przekleństwo. Niewątpliwie jego bolesne skutki najciężej odczuliśmy w 1939 r., jednak czy nie był to „wyjątek potwierdzający regułę”? A owe przekleństwo położenia równie dobrze może być błogosławieństwem?