Słowo „Jałta” chyba dla większości Polaków kojarzy się przede wszystkim ze zdradą. To właśnie w tym czarnomorskim kurorcie nasi sojusznicy przypieczętowali powojenny los Polski jako części sowieckiej strefy wpływów. Jednak czy w ogóle wtedy istniała jakakolwiek szansa, by temu zapobiec?

Przyzwyczailiśmy się do myślenia, że państwo polskie ma już przeszło 1000 lat. Tymczasem w naszych dziejach były okresy znaczącej przerwy. Jak mawiał w filmie „Kamerdyner” hrabia von Krauss, Polska jest-nie ma-jest-nie ma. Pierwszy raz taki kołowrotek miał miejsce już XI stuleciu. Ponowne pojawienie się Polski na mapach było wynikiem kalkulacji geopolitycznej, która nie raz miała jeszcze o sobie dać znać.

Według obiegowej opinii Polskę nie dotykały wojny religijne tak charakterystyczne dla krajów Europy zachodniej. Niestety, w rzeczywistości Rzeczpospolita tego zjawiska też doświadczyła. Przybyło ono do nas w formie słynnego potopu szwedzkiego, a jego jednym z najtrwalszych skutków stało się utożsamienie polskości z religią katolicką.

Od 1928 do 1938 roku województwo wołyńskie było poddane odmiennej od reszty kraju polityce narodowościowej. Przeważający w tym regionie Ukraińcy cieszyli się znacznymi przywilejami. Nawet w urzędach mówiący po ukraińsku przedstawiciel władzy zasiadał w gabinecie, gdzie wisiał portret Marszałka Piłsudskiego i atamana Petlury. I pomimo tego, to właśnie w tym miejscu, w 1943 roku przeprowadzona została ludobójcza rzeź.

W komunizmie z zasady wszystko stanowi własność kolektywu. Również to, co wydawałoby się czymś najzupełniej prywatnym, czyli myślenie. Powinno ono podlegać ścisłej kontroli i być dostosowane do norm panujących w społeczeństwie. A co się stanie, jeśli pojawi się w nim „myślozbrodniarz"?… Niechybnie jest to agent obcego mocarstwa lub też… człowiek psychicznie chory.

28 czerwca 1919 roku w Sali Lustrzanej pałacu w Wersalu podpisano traktat oficjalnie kończący, jak się dopiero miało okazać, I wojnę światową. Z ulgą nie odetchnęli jednak wszyscy. Najważniejsi przywódcy Ententy – być może tak, ale spora część delegatów wyjeżdżała z Paryża z mieszanymi uczuciami. W tym niemałym gronie byli również Polacy.

Choć król Michał I Wiśniowiecki nie był ani okrutny, ani państwo, którym rządził nie było w stanie całkowitego upadku, to historia nie najlepiej go zapamiętała. Głównym zarzutem wobec tego monarchy jest to, że był po prostu głupi. Zapomina się jednak, że Polska nie była monarchią dziedziczną i taki władca nie był darem niebios, a wyrazem woli wyborców.

Kobieta-szpieg, ulubiona agentka Churchilla, inspiracja Iana Fleminga – tak się obecnie określa najczęściej Krystynę Skarbek, przyznając jej zarazem miano pierwszej damy polskiego wywiadu. Wielu utyskuje, że jeszcze o tej wspaniałej postaci nie powstał żaden film, a tylko średniej jakości spektakl teatru telewizji. Inni szukają miejsca na pomnik czy tablicę pamiątkową dla pani superszpieg. To wszystko wywołuje jednak pewne zgrzyty. I nie chodzi już o to, że Krystyna Skarbek zmonopolizowała temat kobiet służących w polskim wywiadzie, ale jej wojenne wyczyny wyparły spore wątpliwości, które przynajmniej powinny się pojawić przy ocenie tej postaci.