Premium

Piątek, 14.09.2018 Marcin Dzierżanowski

„Niech Polacy rozpłyną się wśród Rosjan” – ugodowcy w zaborze rosyjskim

Powstanie styczniowe stanowiło nie tylko koniec kolejnego zrywu, ale również faktyczny koniec I RP. Z popowstaniowego szoku wyłaniało się myślenie o zupełnie innym rodzaju państwa. Po drodze jednak pojawiły się pomysły, by w ogóle dać sobie spokój z myśleniem o niepodległości.

Piątek, 07.09.2018 Jakub Wojas

Bohaterowie Westerplatte

Niecałe 7 dni – tyle trwała wojna dla obrońców polskiej składnicy wojskowej na Westerplatte. To wystarczyło, by stali się oni jedną z legend II wojny światowej. Gdy Niemcy prowadzili ich już jako jeńców wojennych przez centrum Gdańska, mieszkańcy wylewali na nich fekalia. Dla niemieckich gdańszczan byli znienawidzonym wrogiem; dla Polaków bohaterami, których imieniem będą nazywane ulice, place i szkoły. Jednak spośród panteonu wszystkich polskich bohaterów narodowych ich miejsce w tym gronie można uznać za niezwykły zbieg okoliczności.

Piątek, 31.08.2018 Łukasz Gajda

Wolne Miasto Gdańsk – dlaczego tu wybuchła II wojna światowa?

W 1932 r. opublikowana została debiutancka książka dwudziestopięcioletniego dziennikarza Ksawerego Pruszyńskiego pt. „Sarajewo 1914, Szanghaj 1932, Gdańsk 193.?” Jak nietrudno się domyślić autor stawiał w niej tezę, że miejscem, gdzie rozpocznie się kolejna wojna będzie właśnie Gdańsk. Hitler jeszcze wtedy nie rządził, Polska miała trudne stosunki zarówno z Niemcami, jak i Rosją, ale to w Wolnym Mieście cały czas wrzało.

Piątek, 24.08.2018 Andrzej Jaworski

Piastowie śląscy - przeznaczeni do korony, której nigdy nie dostali

W czasach wolnej elekcji niejednokrotnie nie lada problemem było wskazanie odpowiedniego kandydata do korony. Aż dziwić może, że szlachta tak długo przywiązana do idei dynastii i łaknąca „Piasta” na tronie nigdy nie brała na poważnie powrotu dynastii Piastów. Nie wyginęli oni bowiem wraz ze śmiercią Kazimierza Wielkiego. Na ostatnim Piaście na naszym tronie kończyła się jedynie linia kujawska. Tymczasem wciąż na Mazowszu i Śląsku panowali Piastowie – potomkowie Mieszka i Chrobrego.

Piątek, 17.08.2018 Paweł Zawada

Patriotyczny odruch w KPP

Słowa „niepodległość”, „ojczyzna” czy „patriotyzm” wywoływały u członków Komunistycznej Partii Polski wściekłość i palpitacje serca. Trudno było bowiem sobie wyobrazić bardziej antyniepodległościową partię jak KPP. Domagali się oni zwierzchnictwa obcego państwa, okrojenia ziem polskich na wschodzie i zachodzie, poparli w wojnie najeźdźców i dokonywali aktów terrorystycznych. Jednak i u nich pojawiła się refleksja, że może ta niepodległa Polska jest potrzebna.

Piątek, 10.08.2018 Kamil Byk

Czy Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie rzeczywiście istniały?

Polskie Siły Zbrojne w czasie II wojny światowej były jedną z głównych sił koalicji antyhitlerowskiej. Za naszą odrębność na froncie zachodnim Brytyjczycy wystawili nam sowity rachunek w postaci 68 083 723 funtów w zamian za kredytowanie utrzymania polskich oddziałów w trakcie wojny. Jednak jeżeli odrzucimy kwestie formalne, to trudno nie oprzeć się wrażeniu, że polscy żołnierze zarówno na Wschodzie, jak i na Zachodzie byli jedynie polskojęzyczną częścią armii sojuszniczych.

Piątek, 03.08.2018 Jakub Wojas

Saksoński blask nad Rzeczpospolitą. Panowanie Augusta III Sasa

W przypadku chyba żadnego innego okresu w naszych dziejach nie ma aż tak wielkiej rozbieżności w ocenach, jak przy panowaniu Augusta III Sasa. Dla wielu mu współczesnych był on władcą idealnym, za panowania którego Rzeczpospolita przeżywała swój kolejny okres świetności. Jednak dziś przeważnie patrzymy na całe czasy saskie jako jeden z największych upadków w naszych dziejach, który walnie przyczynił się do rozbiorów. W tym twierdzeniu jest sporo prawdy, lecz paradoksalnie rządy Wettynów były także okresem potęgi i bezpieczeństwa.

Piątek, 27.07.2018 Łukasz Marczyk

Jak Polska władała Berlinem

Gdy pod koniec lat 30. ubiegłego stulecia zaostrzyły się stosunki między Polską a Niemcami i wojnę było czuć w powietrzu wielu „ekspertów” snuło plany, jak po zwycięstwie podzielić terytorium hitlerowskiego przeciwnika. Najłatwiej swoje roszczenia było oprzeć na historycznych podstawach. „Odwieczne piastowskie ziemie” nie były zatem wymysłem komunistów. Sanacyjni specjaliści szli nawet dalej i dogrzebali się do epizodu polskiego władztwa nad Berlinem.