cookies

Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujące z nami podmioty. W przeglądarce można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszego portalu bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Jeżeli nie zgadzasz się na używanie cookies możesz również opuścić naszą stronę. Więcej informacji w naszej polityce prywatności.

Piątek, 19.04.2024

Najlepsze imię dla przyszłego władcy. Przegląd męskich imion w dynastii Piastów

Łukasz Marczyk, 16.10.2017

Mieszko II uśmierza bunt Pomorza (Wikipedia Commons)

Wybór imienia dla potomka był już sporym problemem w średniowieczu. W panujących dynastiach najczęściej przyjmowano zasadę, że syn otrzymywał imię po dziadku od strony ojca. U Piastów panowały jednak inne reguły.

Historycy mieli już kłopot z imieniem naszego pierwszego historycznego władcy, czyli Mieszka. Według jedynych była to przekształcona forma Miecława albo Mścisława. Inni wskazywali, że oznacza ono niedźwiedzia. Gall Anonim tłumaczył je z kolei „zmieszaniem się” rodziców księcia, jakiego doznali, gdy zobaczyli, że ich dziecko jest niewidome. Zdaniem kronikarza Mieszko miał bowiem w tym czasie nie widzieć. Ta niejasna etymologia nie przeszkodziła jednak, by imię twórcy potęgi rodu pojawiało się u kolejnych Piastów. Do początku XII w. otrzymało je aż sześciu książąt i królów.

Król Bolesław Chrobry. Obraz Marcello Baciarellego

Zdecydowanie łatwiej jest wskazać na pochodzenie imienia pierwszego polskiego króla, Bolesława Chrobrego. Jego dziadkiem od strony matki był bowiem czeski władca Bolesław Srogi. Samo imię oznacza „więcej sławy” i również było bardzo popularne w rodzinie Piastów. Przyczyn tego, jak nie trudno się domyślać, także należałoby szukać w wybitnych dokonaniach Chrobrego.

Szczególnie modne imię to stało się wśród Piastów śląskich, gdzie przyjęło formę Bolko. Od XIII w. ta linia rodu ulegała stopniowej germanizacji, jednak jako dynastia panująca na tych ziemiach przyczyniła się do popularyzacji tego właśnie imienia wśród zniemczonej szlachty śląskiej. Imię Bolko często zatem nadawano w tych kręgach nawet w XX w.

Podobnie rzecz się miała z Henrykiem. Jest to imię pochodzenia germańskiego, a w dynastii Piastów otrzymał je jako pierwszy syn Bolesława Krzywoustego, Henryk Sandomierski, który zawdzięczał je dziadkowi od strony matki, Henrykowi von Berg. Jednakże prawdziwą popularność temu imieniu przynieśli „śląscy Henrykowie” – Henryk Brodaty i jego syn Henryk Pobożny. To ich znakomite panowanie nad dzielnicą śląską spowodowało, że kolejni Piastowie śląscy wielokrotnie potem nadawali je swoim synom. Tutaj również, podobnie jak z Bolkiem, Henryk został niezwykle spopularyzowany wśród wyższych warstw Śląska, tyle że już w zniemczonej formie jako Heinrich.

W ostatniej linii Piastów, legnicko-brzeskiej, często, przynajmniej od XVI w., posługiwano się imieniem Jerzy. To rozpowszechnione w całej Europie imię patrona rycerzy, wśród polskich władców w ogóle nie funkcjonowało. Natomiast wśród Piastów śląskich niezwykłym uznaniem darzono Jerzego II, nazywanego Wspaniałym. Jego rządy w księstwie brzeskim w latach 1547–1586 przyczyniły się do znaczącego rozwoju tych ziem, co z kolei spowodowało, że po jego panowaniu to imię, jako pierwsze lub drugie, nosiło jeszcze czterech Piastów brzesko-legnickich, w tym ostatni Piast, Jerzy IV Wilhelm. 

Portret ostatniego z rodu Piastów, Jerzego IV Wilhelma - księcia brzesko-leginckiego.
Obraz Beniamina Blocka

Kolejnym popularnym w dynastii piastowskiej imieniem był Kazimierz. Oznacza ono „niszczącego pokoju (wroga)” i jako pierwszy szczycił się nim w piastowskiej dynastii syn Mieszka II, Kazimierz Odnowiciel. Było to pierwsze imię, które nadawano przedstawicielom zarówno Piastów, jak i Jagiellonów. Drugim z nich był Władysław („rządy sławy”). Wywodzi się ono od czeskiego Włodzisława. Pierwszym Piastem, który zdecydował się je nadać swemu potomkowi był właśnie Kazimierz Odnowiciel. Choć rządy Władysława Hermana trudno zaliczyć do najszczęśliwszych to imię to jakimiś cudem utrzymało się w dynastii i było nadal nadawane. Jego „odczarowanie” i zapewnienie pozycji „pierwszego imienia królewskiego” należałoby przypisać w znacznej mierze Władysławowi Łokietkowi, a następnie Władysławowi Jagielle.

Wśród Piastów popularne były także imiona pochodzenia niemieckiego, lecz nadawane zazwyczaj jako drugie. Imię Lambert Mieszko II uzyskał dzięki żonie Mieszka I, Odzie. To właśnie ona spopularyzował w rodzie Piastów kult św. Lamberta. Imię germańskie nosił także prawdopodobny wnuk Mieszka I, Dytryk. Zawdzięczał je swojemu pradziadkowi margrabiemu Marchii Wschodniej. Z germańskich imion u Piastów pojawia się dwukrotnie Otto. Tak miał na imię syn Bolesława Chrobrego, który nosił je ze względu na przyjaźń, jaką darzył polski władca cesarza Ottona III. Drugim Ottem Piastem był syn Kazimierza Odnowiciela, którego matka Rycheza wywodziła się z rodu Ludolfingów, w którym imię to było bardzo popularne. Rychezie swoje drugie imię zawdzięcza też Władysław Herman. Tak na imię miał bowiem jej brat, arcybiskup Kolonii.

Ojciec polskiego zjednoczenia Władysław Łokietego według Jana Matejki

Kolejną kategorią piastowskich imion były te pochodzenia słowiańskiego, jak Świętopełk („święto gromady”) – m.in. syn Mieszka I i Ody. Z kolei Czcibor („ten, który czci walkę”) to imię brata Mieszka I. Imiona tego typu były szczególnie popularne wśród Piastów mazowieckich, gdzie wielokrotnie pojawiają się imiona tzw. legendarnych władców Polski, Siemowita i Siemomysła.

Na koniec warto również wspomnieć o dwóch przypadkach imion, jedynie raz nadanym Piastów. Pierwszym jest Bezprym – syn Bolesława Chrobrego, który w czasie chaosu po ustąpieniu Mieszka II miał sprawować okrutne rządy w Polsce. Drugim jest Zbigniew („pozbywający się gniewu”) – syn Władysława Hermana, wielki przegrany bratobójczej walki o władzę z Bolesławem Krzywoustym. Zła pamięć, jaka się po nich zachowała spowodowała, że nikt już nie chciał po te imiona sięgać.





Udostępnij ten artykuł

,

Polecane artykuły
pokaż wszystkie artykuły
Reklama
Wszelkie prawa zastrzeżone. © 2017 Kurier Historyczny. Projekt i wykonanie:logo firmy MEETMEDIA